sygnowany p.g.: Konrad Krzyżanowski | 1909 r.

Ten pełen wyrazu portret przedstawia nieznaną z imienia „Panią X”, prawdopodobnie kogoś z rodziny żony artysty, Michaliny z Piotruszewskich. Wśród fotografii z jej dawnego zbioru zachowały się, zrobione w pracowni malarza, zdjęcia świadczące o bliskiej znajomości czy nawet zażyłości obojga Krzyżanowskich z portretowaną damą. Odnajdujemy na nich jej charakterystyczną postać, rysy twarzy, pozę, gest dłoni, strój – te same wyraziste, intrygujące cechy jej osobowości, które artysta wychwycił w swoim obrazie. Owe stare fotografie, na których naszej modelce towarzyszy nieznany mężczyzna (mąż ?), Michalina i sam Konrad Krzyżanowski, dodatkowo potwierdzają związek jej portretu z twórczością artysty. Obraz oznaczony jest datą 1909; był to rok, w którym artysta rezygnuje z profesury w warszawskiej Szkole Sztuk Pięknych i – jak pisze jego monografistka Lija Skalska – „ponownie koncentruje swoją uwagę na portrecie. Zaczyna stosować coraz bardziej zróżnicowane ujęcia kompozycyjne i kolorystyczne, swobodnie operuje bogatym i różnorodnym językiem malarskim, starając się zachować indywidualność, charakter modela, który wydaje się sam narzucać środki wyrazu Maluje głownie osoby ze swego najbliższego otoczenia – żonę, przyjaciół, krewnych. /.../ Fascynuje go człowiek, jego życie, cechy fizyczne i psychiczne, cielesne i duchowe ...” (wzmiankowane wyżej fotografie są reprodukowane w: -...