Giovanni Battista Lampi (Romeno k. Trydentu 1751 - Wiedeń 1830), zwany Starszym (Jan Chrzciciel Lampi, Johann Baptist von Lampi) był jednym z najwybitniejszych portrecistów swojej epoki. Włoch z pochodzenia, działał głównie w Austrii, we Włoszech a także w Polsce i Rosji.
Początkowo uczył się w Romeno pod kierunkiem ojca, malarza Mathiasa Lampiego. Następnie - w latach 1768-1781 - kształcił się w Salzburgu w pracowni Pietra Antonia Lorenzoniego. W latach 1771-1779 przebywał w Weronie i w Trydencie; w latach 1780-83 w Innsbrucku i Klagenfurcie skąd przeniósł się na stałe do Wiednia. W 1786 został profesorem i radcą Akademii wiedeńskiej (funkcję tę pełnił z przerwami do 1822). Lata 1788-1791 spędził w Polsce, zaproszony przez króla Stanisława Augusta. W 1791 wrócił do Wiednia, skąd jednak niebawem wyjechał, by następne lata 1792-1797 spędzić w Rosji, na dworze Katarzyny II, gdzie portretował carycę, członków jej rodziny, dostojników rosyjskich. Do Wiednia wrócił w 1797; w 1798 został nobilitowany przez cesarza Franciszka II, w 1799 został honorowym obywatelem miasta.

Powszechnie ceniony, był członkiem Akademii w Weronie (1773), Wiedniu (1785), członkiem honorowym Akademii w Petersburgu (1794) i Akademii szwedzkiej (1800).
Lampi był przede wszystkim portrecistą dworów i arystokracji, choć malował także sceny religijne i mitologiczne. Jego wczesna twórczość kształtowała się pod wpływem późnego baroku włoskiego, by z czasem ewoluować w kierunku klasycyzmu, z inspiracjami sztuką francuską i malarstwem angielskim. W portretach podkreślał indywidualność modela, nieznacznie go idealizując; portretowanych przedstawiał często na tle pejzażu i zazwyczaj przydawał im akcesoria określające zainteresowanie lub pozycję (książka, paleta, nuty, szabla, dokument itp.).

Twórczość Lampiego - jako autora licznych portretów osobistości polskich - łączy się także ze sztuką polską; artysta portretował, m.in. Stanisława Augusta i osoby związane z dworem, marszałków Sejmu Wielkiego, dygnitarzy, magnatów oraz arystokratyczne damy. Miał tu wielu uczniów i naśladowców. W Polsce działali także dwaj jego synowie - Jan Chrzciciel Lampi, zwany Młodszym (1773-1837) oraz Franciszek Ksawery Lampi (1882-1852). Wielka wystawa obrazów artysty odbyła się w roku 2001 w Trydencie; zebrano na niej obrazy z licznych, w tym także polskich, muzeów europejskich. Wystawie towarzyszył doskonale opracowany, bogato ilustrowany katalog (Un ritrattista nell'Europa delle corti Giovanni Battista Lampi 1751-1830, a cura di F. Mazzoca, R. Pancheri, A. Casagrande, Castello del Buonaconsilio, Trento 2001).