IInformacje o dziele:
sygn. na odwrocie: CAŁOŚĆ | JAN | BER | DYSZ | AK | 2008 | akryl
Trudną w odbiorze sztukę Jana Berdyszaka wielokrotnie interpretowało wielu krytyków i historyków sztuki. Sam artysta prowadząc przez wiele lat Szkicowniki dzieli się w nich swoimi przemyśleniami.
W Szkicowniku 33, pisanym w latach 1966-1967 zamieszcza uwagi „O całościach“: Marzę o przedmiotach zupełnie niezłożonych, a właściwie o miejscach po przedmiotach jako konstrukcji zawartości plastycznej. Stąd myślę o całości nie jak dotychczas, możliwie najbardziej precyzyjnie złożonej z ustosunkowanych elementów składowych, ale o „całości“ precyzyjnie nieustosunkowanych wobec siebie elementów i niezłożonych.
Inaczej mówiąc chodzi o utwory „całościowe“, w których zostaną zupełnie pominięte stosunki elementów na sposób i sens dotychczasowy. Komponowanie będzie programowaniem idei przez nieprzyleganie i pominięcia i to w samej fizycznej całości utworu jako źródła dla refleksji oglądającego...
Całości trzeba tworzyć wyłączając z nich stosunki między elementami: trzeba zaprzestać komponować, a rozpocząć programować, co zerwie z dotychczasowym analizowaniem całości i myśleniem o analizie...
Trzeba również przestać wydzielać elementy z całości, bo ten zwyczaj wywodzi się z rozdziału analizy i syntezy. Najwyższy czas na poznawanie i doznawanie całościami...
Jan Berdyszak:
Jan Berdyszak (Zawory 1934 - Poznań 2014) studiował rzeźbę w PWSSP w Poznaniu w 1952-58, równolegle podejmując samodzielne próby malarskie i graficzne. Już od wczesnego okresu jego twórczość skupiała się na zagadnieniach przestrzeni. W cyklu „Koła podwójne“ (1962-64 i 1967-69) dokonał przełamania konwencji malarskiego prostokąta. Obrazy składały się z dwóch kół, zestawionych pionowo jedno nad drugim, pokrytych poruszonymi, kontrastowymi formami, które tworzyły prze-strzeń wewnętrzną w ramach kompozycji. Kolejnym etapem poszukiwań było wprowadzenie do obrazu przestrzeni rzeczywistej w postaci otworu wyciętego w płótnie. Od 1967 przestrzeń ingerująca w materię malowidła zyskała „uwolnienie“ przez fakt podziału obrazu na oddzielne części, które eksponowane były w różnych zestawieniach (symetrycznie, antytetycznie, prostopadle do siebie w narożniku sali itp.). O ile dotąd eksperymentom malarsko-przestrzennym Berdyszaka towarzyszyła grafika (gipsoryty, drzeworyty, zwłaszcza cykl „Kompozycje kół“), to w tym momencie malarstwo spotkało się z rzeźbą. Z tego samego okresu pochodzą wieloczęściowe, rozkładane, przewidziane do dowolnego zestawiania formy z barwnej, emaliowanej blachy. Od końca lat 60. powierzchnie malarskie Berdyszaka stały się płaskie, formy ostro zdefiniowane. Artysta podejmował próby transponowania na język wizualny pojęć otwartości, nieskończoności, potencjalności itp., zakorzenionych w myśli filozoficznej Wschodu. Jednocześnie w cyklu „Obszary koncentrujące“ (1973-80) proponował formy skłaniające widza do medytacji. Obiekty z szyb i pleksiglasu pn. „Przezroczyste“ (1970-78) był kontynuowany w instalacjach z lat 80. i 90. Od 1990 artysta tworzył cykl „Passe-partout“, realizowany w formie obiektów, instalacji, grafik i in. Są to obiekty powtarzające formę oprawy ryciny, lecz z pustym otworem eksponującym otoczenie. Twórczość Berdyszaka obejmuje także akcje efemeryczne, wielkie ilości szkiców rysunkowych oraz tekstów pisanych i wypowiadanych z okazji różnych spotkań, prelekcji, prezentacji itp. Od 1965 wykładał on w macierzystej uczelni (od 1996 ASP). Od początku równolegle z twórczością głównego nurtu uprawiał scenografię teatralną (współpracował m. in. z teatrem „Marcinek“ w Poznaniu).
Zmarł 18 września 2014
Data aukcji | Nr kat | Wywoławcza | Uzyskana | Zmień: |
---|---|---|---|---|
2015-11-08 | 38 | 14 000 zł | 21 000 zł | N/A PLN USD EUR |
2020-10-18 | 134 | 25 000 zł | - | N/A PLN USD EUR |