IInformacje o dziele:
sygn. na odwr. p.g.: JAN | BER | DYSZ | AK | 1962
Obraz opisany i reprodukowany:
Dorota Folga-Januszewska, Jan Berdyszak. Obecność przez brak, Warszawa 2021, s. 46, il. barwna.
Dla rozwoju myśli artystycznej Berdyszaka i dojrzewania skrystalizowanej już jego koncepcji twórczej rok 1962 mia ł niezwykle istotne znaczenie. To, co obserwowane w latach poprzednich, w rozważaniu i działaniu artystycznym potencjalnie mogło rozwinąć się jeszcze w różnych kierunkach, w 1962 r. uległo oczyszczeniu i wyklarowaniu. Główna linia problematyki twórczej Berdysza- ka zaczęła się wyraźnie ujawniać. […] Ta nowa seria [„Kół podwójnych”] oznaczała zerwanie z tradycyjną formą blejtramu. Nie tylko w malarstwie temperą i gwaszem na kartonie i tekturze, ale też w malarstwie realizowanym w dużych formatach olejem na płótnie, zaczął stosować Berdyszak swobodnie wycinane i zestawiane ze sobą formy. Pojawiają się koła, lub kształty zbliżone do kół i półkoli, łączone ze sobą w układach wertykalnych. […] W niezliczonych rysunkach kolejnych tomów swoich szkicowników, około stu studiach, kolażach, realizacjach w tem- perze i gwaszu, a wreszcie w osiemnas- tu wersjach obrazów olejnych, pracował Berdyszak nad dwoma tematami podstawowymi. Pierwszy - stanowił układ, w którym łączył...
Jan Berdyszak:
Jan Berdyszak (Zawory 1934 - Poznań 2014) studiował rzeźbę w PWSSP w Poznaniu w 1952-58, równolegle podejmując samodzielne próby malarskie i graficzne. Już od wczesnego okresu jego twórczość skupiała się na zagadnieniach przestrzeni. W cyklu „Koła podwójne“ (1962-64 i 1967-69) dokonał przełamania konwencji malarskiego prostokąta. Obrazy składały się z dwóch kół, zestawionych pionowo jedno nad drugim, pokrytych poruszonymi, kontrastowymi formami, które tworzyły prze-strzeń wewnętrzną w ramach kompozycji. Kolejnym etapem poszukiwań było wprowadzenie do obrazu przestrzeni rzeczywistej w postaci otworu wyciętego w płótnie. Od 1967 przestrzeń ingerująca w materię malowidła zyskała „uwolnienie“ przez fakt podziału obrazu na oddzielne części, które eksponowane były w różnych zestawieniach (symetrycznie, antytetycznie, prostopadle do siebie w narożniku sali itp.). O ile dotąd eksperymentom malarsko-przestrzennym Berdyszaka towarzyszyła grafika (gipsoryty, drzeworyty, zwłaszcza cykl „Kompozycje kół“), to w tym momencie malarstwo spotkało się z rzeźbą. Z tego samego okresu pochodzą wieloczęściowe, rozkładane, przewidziane do dowolnego zestawiania formy z barwnej, emaliowanej blachy. Od końca lat 60. powierzchnie malarskie Berdyszaka stały się płaskie, formy ostro zdefiniowane. Artysta podejmował próby transponowania na język wizualny pojęć otwartości, nieskończoności, potencjalności itp., zakorzenionych w myśli filozoficznej Wschodu. Jednocześnie w cyklu „Obszary koncentrujące“ (1973-80) proponował formy skłaniające widza do medytacji. Obiekty z szyb i pleksiglasu pn. „Przezroczyste“ (1970-78) był kontynuowany w instalacjach z lat 80. i 90. Od 1990 artysta tworzył cykl „Passe-partout“, realizowany w formie obiektów, instalacji, grafik i in. Są to obiekty powtarzające formę oprawy ryciny, lecz z pustym otworem eksponującym otoczenie. Twórczość Berdyszaka obejmuje także akcje efemeryczne, wielkie ilości szkiców rysunkowych oraz tekstów pisanych i wypowiadanych z okazji różnych spotkań, prelekcji, prezentacji itp. Od 1965 wykładał on w macierzystej uczelni (od 1996 ASP). Od początku równolegle z twórczością głównego nurtu uprawiał scenografię teatralną (współpracował m. in. z teatrem „Marcinek“ w Poznaniu).
Zmarł 18 września 2014
Data aukcji | Nr kat | Wywoławcza | Uzyskana | Zmień: |
---|---|---|---|---|
2021-12-16 | 77 | 6 000 zł | 9 500 zł | N/A PLN USD EUR |