sygn. p.d.: M. Gierymski 68

Na odwrocie płótna p.g. owalny stempel: Malerleinwand-Fabrik | von | A. Schutzmann | in | MÜNCHEN.

Ponadto karta z orzeczeniem dra Kazimierza Buczkowskiego, zaprzysiężonego biegłego sądowego, potwierdzającym autorstwo Maksymiliana Gierymskiego (opinia wydana w Krakowie, 12 lipca 1950 r.; maszynopis opatrzony imiennymi stemplami).

Z prawdziwą przyjemnością i satysfakcją, przedstawiamy Powrót bez pana Maksymiliana Gierymskiego, ważne, przemyślane w każdym szczególe dzieło o wysokiej wartości artystycznej i równocześnie jeden z najwcześniejszych obrazów artysty o polskiej tematyce patriotycznej, tak znaczącej dla całej jego twórczości.

Po latach niemal wyłącznie „książkowej obecności“, przy rzadkich i krótkich pokazach na wystawach (1868, 1974, 2014, 2015/16), należałoby mu się miejsce w muzealnej Galerii Malarstwa Polskiego, gdzie mógłby być stale dostępny szerokiej publiczności.

Obraz jest poruszającą opowieścią o wiernym Kozaku, powracającym samotnie do dworu pana z żałobną wieścią o jego żołnierskiej śmierci. Kozak, oddany sługa i towarzysz wojennej niedoli szlachcica, odprowadza jego konia i oddaje zrozpaczonej...