Prezentowana Noc w Kartuzji jest - nieznaną dotychczas, pełniejszą, ciekawszą i bogatszą w szczegóły - wersją romantycznego nokturnu uznanego za dzieło Franciszka Lampiego, określanego jako Kartuzja lub Noc w klasztorze kartuzów, a znajdującego się w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie (MP 3044).
Nasz obraz prezentuje jednak znacznie wyższy poziom malarski, co nasuwa przypuszczenie o wtórności kompozycji muzealnej, będącej zapewne repliką lub starą kopią. Obie Kartuzje przedstawiają pomieszczenia klasztorne. „W krużganku krzątają się mnisi, za uchylonymi drzwiami ukryte jest źródło światła - latarni lub pochodni, której blask zabarwia wnętrze ciepłym oranżowym tonem. Po prawej stronie ogromny prześwit odsłania fragment nierealnego pejzażu z zamkiem na skale - rozległe pustkowie tonące w zimnej, błękitno zielonej poświacie księżyca“. O ile jednak nierealny wydaje się pejzaż w Kartuzji muzealnej, o tyle krajobraz w naszej Nocy w Kartuzji przywodzi skojarzenie z konkretnym miejscem, a mianowicie z ujętym z klasztoru kartuzów na Capri widokiem na skały Faraglioni i ruiny rzymskie.
Jest to oczywiście widok przetworzony przez fantazję artysty, którego - jak pisał Aleksander Lesser - „krajobrazy były pełne utworu poetyckiego, lecz brakło w nich studium natury“. Artysta był wprawdzie we Włoszech, ale o jego bytności na Capri nic nie wiemy. Musiał jednak znać popularne ryciny przedstawiające wyspę, a wśród...